HỘI THẢO KHOA HỌC “THAM TỤNG PHẠM CÔNG TRỨ (1600 – 1675) - CON NGƯỜI VÀ SỰ NGHIỆP” TẠI DI TÍCH VĂN MIẾU – QUỐC TỬ GIÁM
Sáng 30/10, nhân kỷ niệm 350 năm ngày mất của Tham tụng Phạm Công Trứ (1675 - 2025) và hướng tới kỷ niệm 955 năm ngày thành lập Văn Miếu (1070 - 2025), Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức Hội thảo khoa học “Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675) - Con người và sự nghiệp”.
Toàn cảnh Hội thảo khoa học
Đến dự sự kiện có PGS. TS Nguyễn Đức Nhuệ, Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Sử học; PGS. TS Bùi Xuân Đính, Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam; TS Nguyễn Hữu Mùi, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa Thăng Long; Ths Bùi Đăng Quy, Giám đốc Bảo tàng Hưng Yên…cùng đông đảo các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu.
Phạm Công Trứ (1675 - 2025) sinh ra tại làng Liêu Xuyên, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng xưa (nay thuộc xã Nguyễn Văn Linh, tỉnh Hưng Yên) – vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi từng sản sinh nhiều danh sĩ và tiến sĩ của đất nước. Ngay từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, hiếu học, có tài năng vượt trội. Năm 1621, ông đỗ thi Hương; đến năm 1625, ông đỗ khoa Sĩ vọng. Khoa Mậu Thìn năm Vĩnh Tộ thứ 10 (1628), ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân.
Trong hơn 40 năm làm quan, Phạm Công Trứ đã phụng sự 5 đời vua Lê và 2 đời chúa Trịnh; đảm nhận nhiều chức vụ quan trọng như Tham tụng, Lại bộ Thượng thư, Lễ bộ Thượng thư, Đông các Đại học sĩ…, góp phần củng cố triều cương, chỉnh đốn pháp luật. Ông là vị quan đại thần có tầm nhìn chiến lược, thực hiện nhiều kế sách an dân, trị quốc; trong suốt những năm làm quan, ông sống thanh liêm, tận tụy, trở thành trụ cột vững chắc của triều đình. Tài năng và phẩm chất của ông được vua Lê chúa Trịnh vô cùng xem trọng. Hiện nay, tên ông vẫn được lưu giữ trên bia Tiến sĩ tại di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Sử gia Phan Huy Chú nhận định: “Ông là người thâm trầm, giản dị, chắc chắn… đặt ra phép tắc, sửa soạn kỷ cương, đè nén những kẻ cậy thế nhũng lạm, yêu chuộng những người có phong cách tiết tháo, được đời khen là bậc tể tướng tốt. Ông lại ham đọc sách, đến già vẫn không mỏi. Có đức tốt, có danh vọng, công lao sự nghiệp là bậc hiền tể thứ nhất sau đời Lê Trung hung.
Năm 1662, ông giữ chức Thượng thư Bộ Lễ kiêm quản Quốc Tử Giám, được triều đình giao đốc thúc, giám sát việc tu sửa Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ông cũng cho tu sửa nhà Thái học, xây Phán Thủy đường trên gò Kim Châu ở Hồ Văn, định lệ ngày mồng một và ngày rằm hàng tháng cho học trò rèn tập văn chương, khiến cho “văn phong nổi dậy, thói tục của học trò ngày một mới”.
Tại hội thảo, Ban tổ chức đã nhận được 21 bài tham luận của các nhà khoa học, đại biểu đến từ Viện Sử học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Văn học, Viện Nghiên cứu Văn hóa Thăng Long, Viện Trần Nhân Tông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường đại học Phương Đông, Bảo tàng tỉnh Hưng Yên, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam và Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Các tham luận đã tập trung vào hai nội dung chính:
1. Quê hương và dòng họ Phạm Công Trứ.
2. Tham tụng Phạm Công Trứ (1600 - 1675), con người và sự nghiệp.
TS Nguyễn Văn Tú, Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu - Quốc Tử Giám phát biểu đề dẫn Hội thảo
PGS. TS Nguyễn Đức Nhuệ, Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Sử học trình bày tham luận tại Hội thảo
PGS. TS Bùi Xuân Đính, Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam trình bày tham luận tại Hội thảo
TS Nguyễn Hữu Mùi, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Văn hóa Thăng Long trình bày tham luận tại Hội thảo
TS Phạm Văn Ánh, Viện Văn học trình bày tham luận tại Hội thảo
Ths Bùi Đăng Quy, Giám đốc Bảo tàng Hưng Yên trình bày tham luận tại Hội thảo
Các tham luận đều khẳng định Phạm Công Trứ là bậc lương đống của xã tắc, có nhiều đóng góp trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, đối với Văn Miếu - Quốc Tử Giám những năm 60 của thế kỷ XVII, ông được giao trông coi và sau đó đã cho tu sửa nhà Thái học làm cho nơi này trở nên khang trang, từ đấy “phong khí nhà nho có phần phấn khởi”.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo
Hội thảo khoa học là dịp tìm hiểu về Danh nhân Phạm Công Trứ (1600 - 1675), danh thần thời Lê Trung hưng có nhiều dấu ấn sâu đậm trong chính trị, kinh tế, giáo dục và sử học Việt Nam, qua đó góp phần tôn vinh những đóng góp to lớn của ông với quê hương và đất nước.
Thúy Hồng
